Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Kultura Zientifikoko Katedra

Kolaborazioak

Kategorien artxiboa 1086 artikulu

Zenbakikrazia

Dibulgazioa

ekonomia estatistika hezkuntza matematika

Josu Lopez-Gazpio Zenbakiek gobernatzen gaituzte. Estatistika hitzaren beraren etimologiak zenbakien garrantziaz ohartarazten du: gobernuak —alegia, estatuak— indartzeko zenbakiak erabiltzen zituen zientzia zen estatistika. Estatistak ziren zenbakiak aztertzen zituztenak, eta hortik, estatistika. Lehen estatistak hainbat fenomeno kuantifikatzen saiatzen ziren, patroiak bilatu […]

Zer ikusi hura jan

Mugaldea

animaliak biologia

Maria José Moreno Harremanik ote dute elikadurak eta morfologiak? Horixe badutela! Hainbat irizpide daude animalia-espezieak sailkatzeko, baina jaten dutenari erreparatuta, hiru talde daude: Haragijaleak edo karniboroak, hau da haragia jaten dutenak. Belarjaleak edo herbiboroak, hau da landareak jaten dituztenak. Orojaleak […]

Sortzaileen gogo zoragarria

Dibulgazioa

genetika medikuntza neurozientzia psikologia

Amaia Portugal Sormenak eta psikosiak erro genetiko bera partekatzen dutela ondorioztatu dute Islandian egin berri den ikerketa batean. Izan ere, eskizofrenia edo desoreka bipolarra garatzeko arriskua handitzen duten zenbait aldaera genetiko ohi baino maizago aurkitu dituzte diziplina artistikoren bat lantzen […]

Tamboraren erupzioa edo uda gabeko urtea

Dibulgazioa

geologia historia

Miren Mendia Aranguren Tambora sumendiko eztandaren 200. urteurrena. Azken bolada honetan gure Lurra, badirudi arreta eske ari zaigula sumendien erupzioekin eta lurrikarekin. Gertakari bi hauek dira, Lurraren barneko aldean sortzen diren fenomenoak. Guk ikusi eta senti ditzakegunak gertakari horien ondorioak […]

Bi mila urte dituen altxorra

Dibulgazioa

arkeologia geologia historia

Amaia Portugal Australiako ikertzaile batzuek antzinako perla natural bat aurkitu dute Kimberley erregioaren kostaldean dagoen aztarnategi batean. Aparteko aurkikuntza izaki, teknika berritzaileak baliatu behar izan dituzte pieza hondatu gabe eta laginik atera gabe datazioa egin ahal izateko. 2011n, arkeologo batzuk […]

Zenbaki okerrik ez mesedez

Dibulgazioa

argitalpenak ekonomia matematika

Javier Duoandikoetxea Berriro gertatu zait. Telefono bat markatu dut eta beste aldeko ahotsak berehala salatu du zerbait oker egin dudala, ez zela hori markatu behar nuen zenbakia. Egiaztatzeko eskatu diot, ea zenbakia txarto hartuta ote nuen, baina ez, neurea izan […]

Minbiziaren globalizazioa

Dibulgazioa

medikuntza minbizia

Amaia Portugal Guztira 188 herrialdetako datuak bilduta, azken hogei urteotan minbiziek munduan zer bilakaera izan duten aztertu dute ikertzaile batzuek. Gaitz honek duen inpaktua gero eta handiagoa da, herrialde garatuetan zein garabidean daudenetan. 2013an, biriketako minbiziak eragin zituen kasu berri […]

Segundo tartekatu bat

Dibulgazioa

astronomia fisika

Naiara Barrado eta Itziar Garate Minutu batek ez ditu beti 60 segundo. Noizean behin segundo bat gehitu behar diogu gure erlojuari, ematen duen ordua denbora astronomikoarekin doitzeko. Honen arrazoia ulertzeko, lehendabizi jakin behar dugu Lurrak modu egonkor baina ez guztiz […]