Kolaborazioak Archives - Page 2 of 150

Gizakien artean, historian zehar zeru izartsua elementu garrantzitsuena izan da ozeanoetan nabigatzeko, eta oraindik ere abilezia horren funtsezko oinarriak nabigazio eskoletan irakatsi egiten dira, gailu teknologikoek huts eginez gero, elementu sinpleekin eta izarren laguntzarekin orientazio aukera izateko. Animalien artean, berriz […]

Oraindik ere planeta hain modu erradikalean aldarazi zuten kausei eta prozesuei buruz eztabaidatzen dugu. Planeta apurka-apurka aldatu zen ala bat-batean? Edo, agian, Marteren historia batez ere hotza izan da, baina atmosfera trinkoagoa izateak ur likidoa bere azalean egonkorra izatea ahalbidetzen […]

Ez da magia: fotosinbiosia da Symsagittifera roscoffensis, edo Roscoff zizarea deritzonak, 1 – 4 milimetroko luzera duten eta Ipar Atlantikoko hondartzetan zehar bizi diren zizare nimiñoak dira. Jaio orduko, Tetraselmis convolutae espeziekoak diren mikroalgen bila abiatzen dira; izan ere, biziraupenerako […]

Nahikoa da amianto edo asbesto hitzak esatearekin askori —batez ere etxeberritze programetan agertzen diren etxejabeei— oilo-ipurdia jartzeko. Zuntz mineral hori Antzinarotik erabili izan da. Propietate oso ezagunak ditu; batzuk oso erabilgarriak dira, eta horregatik erabili izan da hainbeste, baina beste […]

Klima-aldaketa dela eta, geroz eta lehenago heltzen dira urtero udaberriko lehen bero-egunak. Eguzkiaren indarrarekin, landare eta loreen hazkuntza gailendu egiten zaie gaineko elur eta izotzei, eta, horrek, bizkortu egiten du haien desagerpena. Efektu berbera du Groenlandia iluntzen duen pigmentazio iluneko […]

Lanolina animalia-jatorria duen argizaria da, zenbait ugaztunen sebo-guruinek ekoizten dutena. Sebo-guruinak erdiko dermisean kokatzen dira eta lipidoz beterik dauden zelulek osatzen dituzte. Guruin horiek ile-folikuluetara jariatzen dute seboa. Seboaren funtzio nagusia azala eta ilea lubrikatzea da, babes-funtzioa betez. Ardien kasuan […]

Muturreko fenomeno meteorologikoak gero eta ohikoagoak dira klima aldaketa dela eta. Giza biziak arriskuan jartzeaz gain, jakina da etxebizitzak, nekazaritza laboreak, sare elektrikoak eta bestelako azpiegiturak kaltetu ditzaketela hondamendi naturalek. Gero eta gehiago, fenomeno horiek iragarri ahal izatea funtsezkoa da […]

Azken hilabeteetan argitaratutako zenbait ikerketak lur-mantuaren azpian hidrogeno geologiko kantitate izugarriak metatuta egon daitezkeela diote 1 . Geologoen estimazioen arabera, hainbat bilioi tona egongo lirateke lur azpian biltegiratuta, baina erreserben bilaketa globalak ez du emaitza arrakastatsurik eman. Orain, Alemaniako ikertalde […]

150 lagun. Hori da, Robin Ian MacDonald Dunbar antropologoaren arabera, gure garunaren konfigurazioan oinarrituta, maila sozialean maneiatu ahal ditugun harremanen kopurua. Zientzialari honek garatutako garun sozialaren hipotesiak onarpen handia izan du gizarte zientzietan, eta harreman hori bai primate guztietan zein […]

Erantzuna da batzuei bai interesatzen zaiela, eta aurkikuntza berri horren inguruabarrak zirraragarriak dira. Lehenik eta behin erloju zirkadianoa zer den gogorarazi behar dugu. Erritmo zirkadianoak 24 ordu inguruko zikloa jarraitzen duten aldaketa fisiologikoak dira. Adibidez, gure esna aldia/loaldia. Jetlag deritzona […]

Hurrengo ekitaldiak

Bilbo Zientzia Plaza 2025

Aurten ere, Bilbo zientzia-dibulgazioaren hiriburu bilakatuko da irailean.17tik 30era, zientzia protagonista izango duten hitzaldiekin, erakusketekin, tailerrekin eta ikuskizunekin itzuliko baita Bilbo Zientzia Plaza (BZP). Zortzigarren edizio honetako plater nagusia Naukas Bilbao izango da, aurten bere 15. urteurrena ospatuko duena eta Euskalduna Bilbao zientziaz eta umorez beteko duena irailaren 19an eta…

2025ko irailaren 17a — 2025ko irailaren 30a

Bidebarrieta Kulturgunea, Bizkaia Aretoa - EHU eta Euskalduna Bilbao

Bilbo

Osasun sistemikoa gizakiaren potentzial biologikoa garatzeko oinarri gisa

Zerk bihurtzen du aparta kirolari bat? Zeintzuk dira eliteko atletek konpartitzen dituzten ezaugarri fisiologikoak eta metabolikoak, esate baterako Everest oxigenorik gabe eta sei egunen buruan bi aldiz igo zuen Kilian Jornet mendi-lasterkari bikainarenak? Jesús Álvarez-Herms fisiologoak Jorneten ibilbidearen erronkarik gogorrenetakoentzat elikadura programak diseinatu ditu. Garaipenak eta errekorrak lortu ditu atleta…

2025ko irailaren 17a

Bidebarrieta Kulturgunea

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo

Naukas Bilbaoaren 15. urteurrena

Beste urtebetez -hamabost, dagoeneko-, irailean itzuliko da Bizkaiko hiriburura Estatu espainolean egiten den dibulgazio zientifikoko ikuskizunik handiena, Naukas Bilbao. Bere formula paregabearekin itzuliko da, zientziaren ezagutza era samur eta askean zabaltzeko eta gerturatzeko helburuarekin. Naukas dibulgazio zientifikoko plataformak eta EHUko Kultura Zientifikoko Katedrak elkarlanean antolatutako ekimenak Euskal Herriko eta Estatuko…

2025ko irailaren 19a

Euskalduna Bilbao

Bilbo

Fernando G. Baptista. Infografia zientifikoaren esploratzailea

Infografia ezinbesteko tresna da zientziaren komunikazioan. Informazio konplexua ulergarri egin dezake eta hori lortzeko hainbat elementu erabil ditzake: ilustrazioak, diagramak, mapak edo grafikoak, betiere era ulergarri batean baina zehaztasunari uko egin gabe. Arrazoi honengatik, ilustratzaile zientifikoaren lana funtsezkoa da begiratu batean ikusezinak diren prozesuak ulertzeko eta zientzia modu argi, bisual…

2025ko irailaren 20a — 2025ko irailaren 30a

Bizkaia Aretoa-EHU

Abandoibarra, 3, Bilbo