Kolaborazioak
Kategorien artxiboa 1154 artikulu
Hesteetako gasen jatorria mota desberdinetakoa da. Alde batetik, irentsitako gasak dira azalpenetako bat. Zerbait jaten dugun bakoitzean airea irensten dugu, edari karbonatatuek ere gasa dute eta, jakina, fruta eta barazkiek ere aire kantitate garrantzitsua dute. Beste alde batetik, urdailean gertatzen […]
Euskal Herriko neandertal berriak (eta izateari utzi dioten batzuk)
Asier Gómez-Olivencia, Nohemi Sala, Aida Gómez-Robles, Diego López Onaindia, Mikel Arlegi, Antoine Balzeau, Ana Pantoja Pérez, Carmen Núñez-Lahuerta, Alfred Sanchis, Ignacio Arganda-Carreras, Joseba Rios-Garaizar Iraganean berreskuratutako bilduma arkeo-paleontologikoen berrikuspenak aurkikuntza berri eta garrantzitsuak eman ditu Europako neandertalen paleobiologia eta portaera […]
Harea, ezinbestekoa, diskretua eta jaberik gabea
Juan Ignacio Pérez Iglesias Norbaitek galdetzen badizue gure zibilizazioa zer produktu nagusiren gainean eraiki den, oso litekeena da petrolioa erantzutea. Baliteke, halaber, burdina aipatzea. Baten batek, agian, plastikoa esango du. Eta nik papera gehituko nuke. Baina gutxik pentsatuko lukete harean […]
FBIra joko dute, guztia nola hasi zen argitu nahian
Juanma Gallego Unibertsoa sortu zenean, materia bezainbesteko antimateria zegoen, baina ondoren antimateria gehiena ezerezean geratu zen. Neutrinoek izan dezakete fenomeno hori azaltzeko gakoa, baina partikula horiek in fraganti harrapatzea ez da batere erraza. Orain, zientzialariek kontua argitzen lagundu dezakeen tresna […]
Nutrienteak galtzen al dituzte izoztutako frutek eta barazkiek?
Josu Lopez-Gazpio Eguneroko bizitzaren gorabeherek sarritan ez digute denborarik uzten egunean eguneroko erosketak egiteko. Elikagai gehienekin ez da arazorik egoten, erosten direnetik hondatzen diren arte nahiko denbora izaten dugulako produktuak kontsumitzeko. Alabaina, fruta eta barazkien kasuan, arazo handiagoa gerta daiteke […]
Neutroien zientzia, “bizitza hobe baterako materialak” garatzeko oinarrizko tresna
Hamarkada batzuk igaro ziren zientzialariak neutroiak zunda gisa erabiltzen hasi ziren arte materia karakterizatzeko, eta horri esker, Bertram N. Brockhouse eta Clifford G. Shull fisikariek 1994ko Fisikako Nobel Saria jaso zuten, “materia kondentsatuaren ikerketetarako neutroiak sakabanatzeko tekniken garapenari egindako ekarpen […]
Umeen sinesmenak elikatzen dituzten konspirazio txikiak
Juanma Gallego Haur gehienek badakite dinosauroak existitu zirela, eta Elsa printzesa fikzioko pertsonaia dela. Baina badira beste hainbat pertsonaia muga lauso batean geratzen direnak. Helduek sustatutako erritualak omen daude horren atzean. Hortzen Maitagarria, Perez Sagutxoa edo Mari Teiletako. Bizarzuri, Errege […]
Deborah Doniach (1912-2004): gure organismoaren autosuntsiketaren bila
Uxue Razkin Gure gorputzaren autosuntsiketa baino gauza misteriotsuagorik ez dago. Hala, medikua den lagun bati gaixotasun autoimmuneei buruz galdetu egin nion; erantzunak behar nituen, istorioarekin jarraitu ahal izateko liburua argira hurbiltzen duen irakurleak bezala. Haren azalpenean, nik uler nezan arras […]
Zergatik gustatzen zaigu azukrea?
Josu Lopez-Gazpio Egunero jaten dugun azukreak mendekotasuna sortzeko ahalmen handia du. Osasunean duen eragina alkoholarenarekin pareka daiteke. Horixe esan zuten The toxic truth about sugar -azukrearen egi toxikoa- artikulua sinatu zuten Kaliforniako Unibertsitateko zientzialariek. Haien aburuz, alkohola zein azukrea kronikoki […]
Argaltasunaren genetika
Koldo Garcia Uda hasi da, eta udarekin batera, hondartza sasoia. Urtero bezala, bainujantzia probatzen dugu eta agerian gelditzen dira soberan ditugun kilo horiek. Aurten, gainera, itxialdiaren eragina gehitu behar zaio urteroko drama horri. Pisu pixka bat galtzeko, osasuntsuago eta gutxiago […]