matematika
Etiketen artxiboa 273 artikulu
Matematika eta euskal dantzak. Euskal dantzak eta matematika. Hasiera batean bi diziplina arrotz direla pentsa daiteke, baina beraien artean erlazio zuzena dagoela egiaztatzen duten ikerketak argitaratu dira azken urteotan. Matematikariek maiz esaten dute matematika leku guztietan aurki daitekeela, eta bi […]
Asteon zientzia begi-bistan #392
Paleontologia Iberiar penintsulako hainbat aztarnategitan legatz arrasoak jaso dituzte, horien azterketa zabala egiteko. Aztarnategi horietako sei Erdi Aroko aztarnategi arabarrak dira. Azterketa honen helburua arrantzaren eta merkataritzaren historian sakontzea zen, eta Fish and Fisheries aldizkarian argitaratutako artikuluan azaldu dutenez, uste […]
Alan Turing, morfogenesiaren oinarriak matematikarekin azaltzen
1952 urtean, The Chemical Basis of Morphogenesis artikuluaren argitalpenarekin, Alan Mathison Turing matematikariak biologia matematikoaren arloa aztoratu egin zuen ideia iraultzaileak berera ekarriz. Ordutik, ideia horiek zientziako arlo ezberdinak elikatu izan dituzte, adibidez, matematika, fisika eta adimen artifiziala. Morfogenesia enbriologiaren […]
Asteon zientzia begi-bistan #391
Arkeologia Duela 8.200 urte bi gradu jaitsi zen Kantauri itsasoaren tenperatura eta ikerketa batek orduko giza biltzaileek klima-aldaketa gogor hari emandako erantzuna aztertu dute. Gure kostaldean orduan gertatutakoa 11.700 urteetako klima-aldaketa nabarmenena izan zen. Ikertzaileek azaldu dutenez, hozketa horrek kostako […]
Dickensen idatzi kodetuak deszifratzeko proiektua
Charles Dickens (1812-1870) lan oso ezagunen egilea izan zen: Oliver Twist , David Copperfield , Bi hiriren istorioa edo Eguberri kanta . Idazle ingelesak, asmakizunen zalea izaki, kode propio bat asmatu zuen brakigrafian oinarrituta. Kode horretaz baliatuta, oraindik deszifratu ez […]
Asteon zientzia begi-bistan #385
Osasuna Berrian irakur daitekeenez, hil egin da zerri transgeniko baten bihotza jarri zioten gizona. Duela bi hilabete, urtarrilaren 7an hain zuzen, 57 urteko David Bennet estatubatuarra hil ala biziko egoera batean zegoen, bihotzeko gaitz baten ondorioz. Ez zuen aukerarik gizaki […]
Mary Lee Woods, izarrak sailkatzetik programazioaren aitzindaria izatera
Mary Lee Woods ezaguna da, batik bat, Tim Berners-Lee ingeniariaren ama izan zelako, World Wide Web asmatu zuen programatzailearen ama hain zuzen; gaur egun Interneten erabilera nagusia oinarritzen den egitura. Mary Lee Woodsek berak izendatu zuen bere burua «webaren amona» […]
Asteon zientzia begi-bistan #362
Emakumea zientzian Kari Alberdik, sare sozialetan Kari Kimikari moduan aurkezten denak, dibulgazio-lana egiten du Twitterren eta Instagramen eta bere esperientziaren inguruan hitz egin du aste honetan Zientzia Kaieran. Bere esanetan, komunikazioa falta da zientzian dabiltzanen eta ez dabiltzanen artean eta […]
Legez kanpoko zenbakien existentziaren inguruan
Argi dago zenbait informazio edukitzea legez kanpokoa dela. Izan ere, jendearen duintasun edo intimitatearen kontrako informazioa duzularik edo estatu-sekreturen baten aditu zarelarik harrapatzen bazaituzte, informazio hori edukitzea legearen kontrakoa bada, zigor bat (isun txiki bat edo zenbait urte kartzelan, informazioaren […]
Dozena erdi ariketa 2021eko udarako: erantzunak
Javier Duoandikoetxea 1. Herrialde batean txanponen balio bakarrak 5 eta 7 dira. Zein da, era horretako txanponak erabiliz, ordaindu ezin daitekeen kantitate osorik handiena? Kantitate bat ordaindu ahal bada, horri 5en multiploak gehituta lortzen diren guztiak ere ordaindu ahal dira […]