estatistika
Etiketen artxiboa 31 artikulu
Amaia Portugal Esperimentu batean egiaztatu dutenez, konfiantza bezalako sentipen subjektiboek kalkulu objektiboetan daukate funtsa. Bestela esanda, giza garunak egiten dituen estatistika lanen emaitza da konfiantza, eta ordenagailuen antzera gauzatzen ditu ebazpen horiek. Demagun autoan goazela, eta GPSa jarri dugula, helmugara […]
Irantzu Barrio: “Arazo bati aurre egiteko asmoz hasi nintzen tesian lanean”
Alagala euskera taldea Irantzu Barrio Beraza UPV/EHUko Matematika Aplikatua eta Estatistika eta Ikerkuntza Operatiboa Saileko ikertzailea da. 2015ean “Proposal and validation of methodologies for the categorisation of continuous variables in the development of prediction models” (Aldagai jarraituetarako kategorizaziorako metodoen proposamena […]
Entropiaz
César Tomé López Litekeena da funtsezko ideia zientifiko gutxik izatea termodinamikaren bigarren legeak baino formulazio gehiago. Ludwig Boltzmann-ena ez da gehiegi erabili, baina esaldi bakarrean gordetzen du muina; Josiah Willard Gibbs-en hitzak parafraseatuz, esan zuen: “Entropia ez-konpentsatuki txikitzeko ezinezkotasuna inprobabilitate […]
George E. P. Box, XX. mendeko estatistikari bikaina
Ines Garmendia George Edward Pelham Box zientzialariaren bizitza harrigarria da. Txikitan diru-eragozpen larriak jasan bazituen ere, XX. mendeko estatistikari handienetako bat izatera iritsi zen. Funtsezko ekarpenak egin zituen estatistikan eta estatistikaren aplikazioetan, bereziki industrian. Boxek asmatutako denborazko serieak aztertzeko teknikek […]
Zenbakikrazia
Josu Lopez-Gazpio Zenbakiek gobernatzen gaituzte. Estatistika hitzaren beraren etimologiak zenbakien garrantziaz ohartarazten du: gobernuak —alegia, estatuak— indartzeko zenbakiak erabiltzen zituen zientzia zen estatistika. Estatistak ziren zenbakiak aztertzen zituztenak, eta hortik, estatistika. Lehen estatistak hainbat fenomeno kuantifikatzen saiatzen ziren, patroiak bilatu […]
Ia seguru hemen ezetz
Javier Duoandikoetxea Aritz eta Beñat Donostiako autobus batera sartu dira. Lekua hartzera doazenean konturatu dira bidaiari batek guardasol bat utzi duela ahaztuta. —Itzuli egingo diogu, —esan du Aritzek. —Itzuli? Ez dakizu eta norena den, —erantzun dio Beñatek. —Saiatuko naiz. Etxera […]
Zaharra zara Bilbo
Biztanleria-proiekzioek biztanleriaren tamainarekin eta egiturarekin etorkizunean sor daitezkeen eszenatokiei buruzko informazioa ematen dute. Horrez gain, izan daitezkeen aldaketa-dinamikei buruzko datuak ere eskaintzen dituzte. Datuok funtsezko tresna bihurtzen dira hiri-plangintza, garraioa, mugikortasuna edo enplegu politikak diseinatzeko orduan. Izan ere, populazio egituraren […]
Ergelkeriaren balizko azalpen zientifiko bat
Josu Lopez-Gazpio Egungo gizateriak dituen arazoen zerrenda egitea lan amaigabea da: politika eta ekonomia arazoak, gerra, gosea, kutsadura, hezkuntza gabezia, indarkeria, eta abar luze bat. Gizateriaren egoera benetan larria da eta, nekez esan daiteke hobera egingo dugunik. Nola liteke espezie […]
Zikoinaren Teoria baieztatzeko frogak
Josu Lopez-Gazpio Zientziaren testuinguruan, bi teoria nagusitu dira ume jaioberrien eraketa-prozesua azaltzeko: Zikoinaren Teoria (Theory of the Stork, ThoS) eta Sexu Bidezko Ugalketaren Teoria (Theory of Sexual Reproduction, ThoSR). Alde batetik, Zikoinaren Teoriaren alde esan behar da aspalditik jasoa dagoela […]
Probabilitate eta estatistikari buruzko eskuliburu berritzailea argitaratu dute UPV/EHUko irakasleek
Zientzia eta ingeniaritzako ikasleen ikasteko zailtasunak gainditzeak kezkatu egiten ditu José Ignacio Barragués, Adolfo Morais eta Jenaro Guisasola Euskal Herriko Unibertsitateko Donostiako Unibertsitate Eskola Politeknikoko irakasleak. Barragués eta Morais Matematika Aplikatuko Sailekoak dira, eta Guisasola, berriz, Fisika Aplikatua I Sailekoa […]