fisiologia
Etiketen artxiboa 39 artikulu
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Beroa ———————————————————————————————————– Lurruntzen direnean, likidoek beroa hartzen dute ingurutik. Horregatik, gainazal batean dagoen ura lurruntzen bada, hoztu egiten da gainazal hori. Beraz, ez da batere harritzekoa lurrunketa izatea ugaztunek duten beroa galtzeko biderik […]
Metabolismoaz (I)
César Tomé López Metabolismoa da organismo bizietan etengabe gertatzen diren aldaketa kimikoen multzoa, zeinari esker elikagaietatik energia eta molekula sinpleak lortzen diren, eta horietatik molekula konplexuak sintetizatzen. Mediku hipokratikoek “egosketa” esaten zioten elikagaiak gorputzaren humore bihurtzeari, sukaldaritzarekin analogia eginez. Analogia […]
Urtaroen orratzak ere mugitzen zaizkigu
Amaia Portugal Ardiekin egindako ikerketa batean ikusi dutenez, garuneko zelula espezializatu batzuek proteina desberdinak ekoizten dituzte udan eta neguan. Urtaroaren ezaugarrien arabera, gorputza egokitu egiten dela erakusten du horrek. Ardiekin ez ezik, litekeena da animalia ornodun guztiekin gertatzea hori. Gizakiekin […]
Citius, altius, fortius
Javier San Martín 1881ean, Henri Didon apaiza dominikoak, eskola batean zegoen kirol-ekimen bat inauguratzen ari zelarik, “citius, altius, fortius” jaurtiki zien bertan zeudenei. Pierre de Coubertin ere bertan zegoen, eta hainbat urte beranduago, moldatu egin zituen hitz horiek, olinpiadetako lema […]
Adin fisiologikoa hiru dimentsiotan aurpegiratzen
Amaia Portugal Aurpegiko zenbait ezaugarri gure organismoaren zahartzea neurtzeko bioadierazle apartak dira. Hala ondorioztatu dute Txinako zenbait ikertzailek, hiru dimentsiodun modelazioa erabilita. Guztira 17 eta 77 urte arteko 332 boluntarioren bisaiak baliatu dituzte mapa osatzeko. Iragarkietako krema eta tratamenduek kontrakoa […]
Jordan Santos-Concejero: “Atleta kenyarren arrakasta puzzle erraldoi bat da”
Peru S. Gamarra Uda garaia da eta sekulako beroa egiten du kanpoko aldean. Gure etxeko salan gaude, tripa beteta, siesta egin edo ez egin erabaki ezinik. Gorputzak lo geratzeko eskatzen digu, baina telebistan eskaintzen ari diren ikuskizunak harrapatu gaitu. Begiek […]
Bateratu ditzagun erlojuak gure gorputz barruan eta gorputz kanpoan
Hogeita hamar urte bete eta laugarren hamarkadarantz hurbiltzen doazela, hainbat emakumeri, abian jartzen zaie erloju biologikoa, eta ama sena pizten zaie nonbait. Askok pentsa lezakete adin tarte horretako emakumeek baizik ez dutela erloju biologikoa, baina ez da hala. Denok gara […]
Zientzialari (7) – Miren Bego Urrutia
Miren Bego Urrutia Animalien fisiologiako irakaslea da UPV/EHUn. Besteak beste, animaliek bizitzeko erabiltzen dituzten mekanismootaz hitz egin digu. Erle kolibriak barne tenperatura kontrolatzeko duen jokabidea edo suge mota batzuek arrautzak nola berotzen dituzten azaldu digu. Bere lan esparrua bibalbioen azterketarekin […]
Zazpi deabru txikiak
Juan Ignacio Pérez Zientziaz gutxieneko ezagutza duen jendeak badaki nor zen Niels Bohr fisikaria. Duela 101 urte, mekanika kuantikoari bidea ireki zion atomo eredua, berak proposatu zuen. Baina gehienek ez dakite nor zen Christian Bohr, Niels fisikari eta Harald matematikari […]