zientzia
Etiketen artxiboa 489 artikulu
Peru S. Gamarra Zientzialariek dirua ezinbestekoa dute euren lanetan aurrera egiteko. Egia da ere, lan gehienetan berdina gertatzen dela eta, gaur egun, gainera, inoiz baino gutxiago dagoela. Hala ere, zientzia munduan diru falta hori inon baino gehiago nabaritzen da. Zergatik? […]
Zientzia, barrez eta zinez
Antonio Martínez Ron Dibulgazio lanetan ari garenoi oso maiz egiten dizkigute zentzu gabeko ikasketei buruzko galderak. “Nolatan ari da norbait txakurrek txiza egiteko moduaz ikertzen?” edo “Zer axola zaigu kakalardoak Esne-bideaz baliatuta orientatzen badira? Erantzuna ez da samurra, zeren eta […]
Ameriketara Kolon baino lehen iritsi zen bakterioa
Antonio Martínez Ron Hona hemen torloju bat bezala kiribiltzen den bakterioaren istorioa. Helicobacter pylori deritzo, eta gure sabeletan maiz bizi delarik, ultzera gastrointestinal asko sortzen dizkigu. Bakterioa berraurkitu zuen zientzialariak, hau da, Robien Warren patologoak, mikroorganismoaren hazkuntza likidoa edan egin […]
Neurokirurgialari hura zerutik erori zen
Antonio Martínez Ron Eben Alexander oso ospetsua da Estatu Batuetan. Bere liburuaren bi milioi ale saldu ditu, eta lan hau duela urtebete argitaratu bazen ere, salduenen zerrendan jarraitzen du oraindik ere. Liburuaren izena oso argigarria da: “Zeruaren froga: neurokirurgialari hark […]
Hogei aholku zientzia argitalpenen ondorioak egokiro interpretatzeko
Duela hainbat aste plazaratu du Nature aldizkariak “20 aholku zientzi argitalpenak interpretatzeko” artikulua. Lan horretan, adituak ez direnei argibideak eman nahi izan zaizkie ikerketa baten fidagarritasuna eta zorroztasuna ebaluatzeko. Guk laburtu eta moldatu egin ditugu, irakurleari baliagarri gerta lekizkiokeelakoan. Ziur […]
Lévyren hegaldia: erleak, marrazoak eta gizakiok elkartzen gaituena
Antonio Martínez Ron Bizidun gehienok mugitzen gara eredu matematiko berberari jarraiki. Mugimendu fraktal hau, Benoît Manderbrotek deskribatu zuen eta “Lévyren hegaldia” esan ohi zaio. Eredua, bizidun askotan ikus daiteke, marrazoetatik erleetaraino. Izatez, txandakatu egiten ditugu bi mugimendu mota: mugimendu browndar […]
Paco Etxeberria: “Azken 30 urteotan egin dugun aurrerapauso garrantzitsuena EHU sortzea izan da”
Peru S. Gamarra Zientzialariek, maiz, bere kasa egiten dute lan. Izan ere, askotan, zaila egiten zaigu aurrera daramaten jarduna zein den ikustea eta, are zailagoa oraindik, egiten dutena behar bezala ulertzea. Lanean ikusten ditugu, baina nekez dakigu zehazki zertan dabiltzan […]
Setazko misteriotxo bat
Antonio Martínez Ron 2013ko abuztuaren 27an, erabiltzaile batek lerro hauen gainean ikus daitekeen irudia igo zuen Reddit gizarte-sarera, eta honako galdera hau bota zuen: “Benetan, zeinek erruten du honelako arrautzarik? 2 cm baino txikiagoa da eta Amazonasen Peruko hegoaldean aurkitua […]
Lur Planetarako Matematika 2013
Javier Duoandikoetxea Amaitzen ari da urtearekin batera Lur Planetarako Matematika 2013 izeneko ospakizuna ( Mathematics of Planet Earth 2013, MPE2013). Montréaleko Unibertsitateko Christiane Rousseau irakaslearen asmo batetik sortua, hasiera batean Ipar Amerikarako ekimena zena, nazioarteko erakunde zientifiko handien bultzadak mundu […]
Eboluzioaren mamuak
Jo dezagun inguruan ditugun ekosistemak ez direla oraindik “osatu”. Pentsatu ohi dugu ikusmiran ditugun bizidun guztiek batera eboluzionatu dutela eta ondorioz oreka bat dugula: joera dugu, bai, ezegonkorra bada eta eten gabe aldatzen badago ere, oreka bat dugula pentsatzeko. Sare […]