animaliak
Etiketen artxiboa 175 artikulu
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Janaria ———————————————————————————————————– Izurriteetan pentsatzen dugunean, intsektuak edo arratoiak izaten dira burura etorri ohi zaizkigun animaliak. Baina horiek ez dira izurritea sor dezaketen animalia bakarrak. Bibalbioen artean bada bat egiazko izurria sortu duena, oso […]
Itsasoa garbitzen
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Janaria Animalia asko ura iragaziz elikatzen dira; horietako gehienak urtarrak dira. Ur-bolumen handietan esekiduran dauden janari-partikulak harrapatzen dituzte ura iragaziz eta, harrapatu ondoren, irentsi egiten dituzte. Ur-masa naturaletan partikula asko daude esekiduran. Partikula […]
Zeruraino iristen diren hegaztiak
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Oxigenoa ———————————————————————————————————– Txoriak eta saguak atalean ikusi dugunez, arnas aparatuaren egitura eta funtzionamenduari eta bihotzaren tamainari esker ari daitezke txoriak normaltasunez 6.000 metroko altueretan. Altuera horietan oxigeno gutxi dago, baina txorietan oxigenoa eskuratzeko […]
Txoriak eta saguak
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Oxigenoa ———————————————————————————————————– Duela ia mende erdia, Ameriketako Estatu Batuetako Duke Unibertsitateko ikertzaile batek etxetxori batzuk eraman zituen 6.100 metroko altueran zegoen toki batera. Itsasoaren mailan dagoen oxigenoaren erdia baino gutxiago dago altuera horretan […]
Andeetako kamelidoa
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Oxigenoa ———————————————————————————————————– Goialdeetan bizitzeak badu antzik barrunbeetan bizitzearekin, antzeko zenbait arazori aurre egin behar baitiete batzuetan eta besteetan bizi diren animaliek. Antzekoak bai, baina berdinak ez. Bietan egin behar zaio aurre oxigeno-urritasunari; hori […]
Amaren odola eta umekiarena ez dira berdinak
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Oxigenoa ———————————————————————————————————– Hemoglobinak arnas mediotik hartzen du O2, baina aurreko zenbait ataletan ikusi dugunez, batzuetan erabili aurretik beste pigmentu batetik iragan behar da, mioglobinatik alegia. Emari hori ez da animalien arnas pigmentuen artean […]
Narrasti urpekariak
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Oxigenoa ———————————————————————————————————– Uretako ugaztunez lehenago aritu gara, eta animalia horiek urpean egoteko erabiltzen dituzten mekanismoak zeintzuk diren azaldu dugu. Airean egiten dute arnasa ugaztun horiek, eta urpean daudenean odolean eta muskuluetako mioglobinan gordetzen […]
Elefantearen birikak
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Oxigenoa ———————————————————————————————————– Elefanteek badituzte zenbait ezaugarri interesgarri. Lurraren gainean, lehorrean bizi diren animalia handienak izateaz gain, edo handienak izateagatik, badituzte zenbait ezaugarri berezi. Belarrien tamainaz aritu gara aurreko atal batean, belarriek gorputzen tenperaturaren […]
Arnasteari uzten diote lokartzean
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Oxigenoa ———————————————————————————————————– Urpekarien oxigenoa atalean azaldu dugun bezala, itsas ugaztunek badituzte urperatzea ahalbidetzen duten berezko oxigeno-biltegiak. Itsas txakurrak, esaterako, 80 minututan egon daitezke urperatuta arnas egitera irten beharrik gabe. Itsas txakurrek beren ehunetan […]
Urpekarien oxigenoa
Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Oxigenoa Ugaztun gehienok lehortarrak gara, baina badira itsasoan bizi direnak edo bizimodu urlehortarra dutenak ere. Itsastarrak dira baleak eta izurdeak. Itsas elefanteak, itsas txakurrak eta itsas lehoiak, berriz, urlehortarrak dira. Urpekari apartak dira […]