genetika Archives - Page 31 of 38

Uxue Razkin Klimatologia Pirinioetako glaziarrek 243 ha-ko azalera hartzen dute gaur egun, 1850ean baino % 88 gutxiago. Ikerketa lan honetan parte hartu dute Euskal Herriko Unibertsitateko Ibai Rico eta Magallanes Unibertsitateko Eñaut Izagirre glaziologoek. Glaziarren egungo azalera kalkulatzeko 2016ko satelite-irudiak […]

Juanma Gallego Giza geneak gorputzeko ehun desberdinetan nola espresatzen diren marrazten duen atlasa argitaratu dute zientzialariek. Tresna berriak hainbat gaixotasunen jatorri genetikoa hobeto ulertzeko bidea emango duela espero dute adituek. Ezagutzaren zuhaitzera hurbiltzeagatik Jainkoak gizateria paradisutik bota zuenetik, gizakiak ikasi […]

Uxue Razkin Astrofisika Neutroi izarren talka batek sortutako grabitazio-uhinak eta argia batera neurtu dituzte lehenengoz Ameriketako Estatu Batuetako LIGO eta Italiako Virgo grabitazio-uhinen behatokietan. 130 milioi argi urtera dagoen NGC 4993 izeneko galaxian gertatu da. Lehenengo aldia da grabitazio-uhinen bidez […]

Zelai lursaguek orain arte gizakiek bakarrik zituztela uste zen zenbait jarrera sozial dituzte. Liluragarria izateaz gain, guri buruz gehiago ikasteko eredu bihurtzen ditu honek. Isabel Pérez Castro Voles and the chemistry of love artikuluan. Influentzia genetikoaren adibiderik harrigarrienak erakusten dute […]

Uxue Razkin Duela bi aste Nobel Sarien irabazleen berri izan genuen. Zerrenda horretan ez ziren ageri Jennifer Doudna ezta Emmanuel Charpentier ere. Biokimikari hauek ez dute Nobela irabazi aurten baina merezi zuten, ezbairik gabe. Euren aurkikuntzak ingeniaritza molekularra hankaz gora […]

Autismoaren oinarri genetikoak apurka-apurka eta zailtasun handiz argitzen ari dira. Agian zailtasun hau ematen ari da oinarri genetiko horiek ez daudelako ohikoa den tokian. Jose Ramon Alonsok azaltzen digu: Postzygotic mutations in autism. Eguzki-babesleak disruptore endokrinoak izan daitezkeen frogak pilatzen […]

Material genetikoaren funtzionamenduaren eta egituraren oinarri-oinarrizko ezaugarriak ari gara ezagutzen oraindik ere. Kromosomen oinarri substantzia den kromatinaren egitura, esaterako. Artikulu hau prestatzeko, alor honetako bi ikertzaile garrantzitsuenekin izan zuen elkarrizketa Dani Morenok: How is chromatin structured? Loreek usaina dute. Landareek […]

Uxue Razkin Mikrobiologia Eraikin historikoen kontserbazioa hobetzeko metodologia berria garatu dute Granadako Unibertsitateko ikertzaileek. Kutsadura atmosferikoak eta harrian pilatzen diren gatzek eragiten dituzten narriadura fisikoaren eta kimikoaren ondorioak ekiditeko asmoz abiatu dute ikerketa. Juanma Gallegok azaltzen digu zertan datzan erabilitako […]

Adimen artifizialak erabakiak zelan hartzen dituen ulertzen ez dugunik diotenak dira, paradoxikoki. Julián Estévezek ideia honen esanahia analizatzen du What does the “we don’t understand how artificial intelligence takes decisions” statement mean? artikuluan. Eztabaidagai iraunkorra da genetikak inteligentzia deitzen dugun […]

Juanma Gallego Europako lehen ‘zibilizazioan’ emakumeek izan zuten rola aztertu dute paleogenetika eta isotopoen azterketa batu dituen ikerketa batean. Migrazio handiak baino, norbanakoen mugikortasunaren garrantzia azpimarratu dute. Kanpai itxurako zeramikak, arkuak, aiztoak eta, zenbaitetan, anbarrez, brontzez edo urrez egindako objektuak […]

Hurrengo ekitaldiak

Bilbo Zientzia Plaza 2025

Aurten ere, Bilbo zientzia-dibulgazioaren hiriburu bilakatuko da irailean.17tik 30era, zientzia protagonista izango duten hitzaldiekin, erakusketekin, tailerrekin eta ikuskizunekin itzuliko baita Bilbo Zientzia Plaza (BZP). Zortzigarren edizio honetako plater nagusia Naukas Bilbao izango da, aurten bere 15. urteurrena ospatuko duena eta Euskalduna Bilbao zientziaz eta umorez beteko duena irailaren 19an eta…

2025ko irailaren 17a — 2025ko irailaren 30a

Bidebarrieta Kulturgunea, Bizkaia Aretoa - EHU eta Euskalduna Bilbao

Bilbo

Osasun sistemikoa gizakiaren potentzial biologikoa garatzeko oinarri gisa

Zerk bihurtzen du aparta kirolari bat? Zeintzuk dira eliteko atletek konpartitzen dituzten ezaugarri fisiologikoak eta metabolikoak, esate baterako Everest oxigenorik gabe eta sei egunen buruan bi aldiz igo zuen Kilian Jornet mendi-lasterkari bikainarenak? Jesús Álvarez-Herms fisiologoak Jorneten ibilbidearen erronkarik gogorrenetakoentzat elikadura programak diseinatu ditu. Garaipenak eta errekorrak lortu ditu atleta…

2025ko irailaren 17a

Bidebarrieta Kulturgunea

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo

Naukas Bilbaoaren 15. urteurrena

Beste urtebetez -hamabost, dagoeneko-, irailean itzuliko da Bizkaiko hiriburura Estatu espainolean egiten den dibulgazio zientifikoko ikuskizunik handiena, Naukas Bilbao. Bere formula paregabearekin itzuliko da, zientziaren ezagutza era samur eta askean zabaltzeko eta gerturatzeko helburuarekin. Naukas dibulgazio zientifikoko plataformak eta EHUko Kultura Zientifikoko Katedrak elkarlanean antolatutako ekimenak Euskal Herriko eta Estatuko…

2025ko irailaren 19a

Euskalduna Bilbao

Bilbo

Fernando G. Baptista. Infografia zientifikoaren esploratzailea

Infografia ezinbesteko tresna da zientziaren komunikazioan. Informazio konplexua ulergarri egin dezake eta hori lortzeko hainbat elementu erabil ditzake: ilustrazioak, diagramak, mapak edo grafikoak, betiere era ulergarri batean baina zehaztasunari uko egin gabe. Arrazoi honengatik, ilustratzaile zientifikoaren lana funtsezkoa da begiratu batean ikusezinak diren prozesuak ulertzeko eta zientzia modu argi, bisual…

2025ko irailaren 20a — 2025ko irailaren 30a

Bizkaia Aretoa-EHU

Abandoibarra, 3, Bilbo