historia
Etiketen artxiboa 108 artikulu
Uxue Razkin Latorrizko teontzia eskulekuan, salakota (esploratzaileek janzten duten kapela) buruan; gerrikotik zintzilik, zartailua, bidean topatzen ahal diren txakurrak izutzeko. Horrekin batera, pistola bat darama, gauzak gaizki baldin badoaz, bi aldiz pentsatu gabe tiro egiteko. Begien aurrean, paisaiak, askotarikoak: Europa […]
Maria de Maeztu (1881-1948): Emakumeen hezkuntzaren alde
Uxue Razkin Koka dezagun gure burua XIX. mende amaieran. Espainian, hain zuzen. Garai horretan oraindik emakumeentzat zaila zen unibertsitateko ikasketak gauzatzea. Bazeuden emakume adoretsuak ikasgeletara gerturatzen zirenak, bai; gizonezkoen jantziekin mozorrotzen zirenak, azken hauen aukeraz eta eskubideaz gozatu ahal izateko […]
Mary Anning (1799-1847): Fosilei so egiten zien emakumea
Uxue Razkin Lyme Regisen (Ingalaterra) jaio zen Mary Anning. Bere aita, Richard, arotza zen. Gainera, itsas aztarnategietan aurkitutako fosilak saltzen zituen eta horrela lortzen zituen irabaziak baina familia txiroa zen. Joseph eta Mary izan ziren heriotzatik libratu ziren seme-alaba bakarrak.Hauek […]
Manhattan egitasmoaren liburutegia
Ana Ribera Agian hauxe da zeure erantzukizunei bikain erantzun diezula esateko erarik onena: inor inoiz ez da zutaz kexaka liburutegia edo dokumentuen aretoa eramateko moduaz. Laborategi erraldoi eta ero baten antzerakoa den honetan, inork ez du inoiz zure lana onesteko […]
George E. P. Box, XX. mendeko estatistikari bikaina
Ines Garmendia George Edward Pelham Box zientzialariaren bizitza harrigarria da. Txikitan diru-eragozpen larriak jasan bazituen ere, XX. mendeko estatistikari handienetako bat izatera iritsi zen. Funtsezko ekarpenak egin zituen estatistikan eta estatistikaren aplikazioetan, bereziki industrian. Boxek asmatutako denborazko serieak aztertzeko teknikek […]
Dozena erdi datu interesgarri (5): Euskarazko dibulgazioaren iragana
Egunero zientzia eta teknologia dugu hizpide Zientzia Kaiera blogean. Ikerketak, pil-pilean dauden gaiak, argitalpenak, zientziaren historiaren pasarteak, zientzialariak eta beste hainbat dira protagonistak. Horrez gain, egon badaude inguruan tentuz erreparatzea merezi duten zientziaren historiako bestelako protagonistak. Euskal Herriko Unibertsitateko Zientzia […]
Deba ibarreko industrializazioa, berrikuntzaren beste eredu bat
Euskal Herriaren industrializazio prozesuak 1842. urtean eman zituen lehen pausoak Bizkaiko meatzaritzaren eraginez. Bizkaiko gune nagusi hartatik hedatu zen industrializazio prozesua Euskal Herriko gainerako lurraldeetara, Gipuzkoara bereziki. Bizkaiari dagokionez, Bilbo aitzindari eta bide-erakusle izan zen industria sailean. Gipuzkoan ez zen […]
Zergatik ditu egunak 24 ordu eta orduek 60 minutu?
Estitxu Txurruka eta Jesus Mari Txurruka Egin dezagun atzera 5.200 urte inguru eta koka gaitezen sumertarrak idazten eta kontatzen hasi omen ziren garaian. Mesopotamian idazkera kuneiformea erabiltzen zen eta zenbakietan kokapen bidezko notazioa erabiltzen hasi zen lehen aldiz. Kokapen bidezko […]
Karmele Artetxe: euskarazko produkzio zientifikoari argazkia atera dion historialaria
Karmele Artetxe, doktorego-tesia egiteko erabakia hartu eta ikerketari ekiteko diru-laguntza eskatzen zuen bitartean, 2001. urtean UEUko Euskal Komunitate Zientifikoaren datu-basean hasi zen lanean, Inguman. Diru-laguntzarik ez zuenez lortu, euskal komunitate zientifikoaren goi-mailako lanen erreferentziak biltzen jardun zuen lau urtez Inguma […]
Tamboraren erupzioa edo uda gabeko urtea
Miren Mendia Aranguren Tambora sumendiko eztandaren 200. urteurrena. Azken bolada honetan gure Lurra, badirudi arreta eske ari zaigula sumendien erupzioekin eta lurrikarekin. Gertakari bi hauek dira, Lurraren barneko aldean sortzen diren fenomenoak. Guk ikusi eta senti ditzakegunak gertakari horien ondorioak […]