historia Archives - Page 9 of 11

Natura konplexua da. Natura ulertzen saiatzen diren zientzialariek, sarri asko, sinplifikatu eta biribildu egin behar izaten dute, fenomenoen arteko erregulartasunak aurkitu eta natura bera matematikoki deskribatu ahal izateko. XX. mendearen bukaeran, alor berri bat agertu zen fisikaren barruan, konplexutasun hori […]

Saint Rémy de Provençako erietxeko gelatik margotu zuen “Gau izartsua” Vincent Van Goghek 1889an. Ez zuen iluntasunean egin, ordea. Gauero ikusten zuena memorian gorde eta goiz batean, hainbestetan ikusitakoa, mihisera eraman zuen, buruz. Gaua erakargarri egiten zitzaion margolari postinpresionistari, Caroline […]

Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Hotza Euskal eta japoniar arrantzaleak, duela 1.000 urte aritzen ziren baleen ehizan. Euskal literaturan bada jarduera horren erreferentziarik, nahiz aipamenak ez diren hain urrun heltzen. Ioannes de Etcheverri-k (1627) (Etxeberri Ziburukoa) baleen ehiza […]

César Tomé López Historian zehar, ia edozein zibilizazio kontuan hartuta ere, gizakiak, bere esperientziatik abiatuta, beti sinetsi du zenbakiek, nola edo hala, unibertsoaren esentzia osatzen dutela. Zeruan edota urtaroen segidan ikus zitezkeen ereduek eskaini zioten lehen aukera naturak gordetzen dituen […]

Uxue Razkin Eiffel dorrean, habeetan grabatuta ageri diren zientzialari eta ingeniari frantsesen izenen artean ez da emakumerik; bertan ez dago Sophie Germainen arrastorik. Jakina da Gustave Eiffelek burdinazko egitura erraldoia eraikitzeko hainbat zientzialariren laguntza behar izan zuela. Horien ekarpenak saritzeko […]

Uxue Razkin XVII. mendean, berezko sorkuntza teoria biologikoa indarrean zegoen. Ideia horrek bizidunak materia bizigabetik sor zitezkeela zioen. Aristotelesek eman zuen lehen aldiz hipotesi horren berri. Hark azaltzen zuen, adibidez, usteltzen ari zen haragitik euliak agertzen zirela, eta lasto zikinetik […]

Aritz Farwell ikertzaileak UPV/EHUko Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultatean aurkeztu du ‘Borne Before the Moone: A Social and Political History of Basque at the Dawn of the Twentieth Century’ tesia. Bertan ondorioztatu du modernitaterako euskararen gaitasun eza iritzi zabala zela […]

Uxue Razkin Egiptoko XX. dinastiako laugarren faraoia izan zen Ramses V.a, eta jakin badakigu baztanga deituriko gaitz infekziosoak eragin zuela bere heriotza. Gaixotasun horren erakusle dira KV35 hilobiko bere momiak agerian uzten dituen orbanak, aurpegian eragin zizkion marka itsusi eta […]

Adrian Alvarez Euskal Baleazaleen istorioa Fikziozko nahiz dokumentalezko hamaika film labur eta film luzetan parte hartu du Eñaut Tolosak (Beasain 1977) eta hamaika betebehar izan ditu zinemagintzan. Attrezzoan hasi eta gero, ekoizpenean ibili zen, errealizadore, gidoigile, ekintzaile… proiektu batzuetan guztiak […]

Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia Beroa ———————————————————————————————————– Lurruntzen direnean, likidoek beroa hartzen dute ingurutik. Horregatik, gainazal batean dagoen ura lurruntzen bada, hoztu egiten da gainazal hori. Beraz, ez da batere harritzekoa lurrunketa izatea ugaztunek duten beroa galtzeko biderik […]

Hurrengo ekitaldiak

Martxoak 14: π zenbakia protagonista BCAM Naukas ekitaldian

π letra grekoaz irudikatzen den Pi zenbakia, munduan dauden konstante matematikorik garrantzitsuenetakoa da, gizakiek duela Zirkunferentziaren luzeraren eta diametroaren arteko erlazioa zehazten duen zenbaki irrazional hau fisika, ingeniaritza eta geologia bezalako diziplina zientifikoei lotuta dago eta harritzeko moduko aplikazio praktikoak ditu eguneroko bizimoduan. Zenbaki honek mendez mende eragin duen lilura…

2025ko martxoaren 14a

Bizkaia Aretoa - UPV/EHU

Abandoibarra, 3, Bilbo

Mitoak argituz paleontologiaren eskutik

Paleontologia gure planetako bizitzaren iragan geologikoa aztertzen duen zientzia da. Iraganean bizi izan zirenen arrasto fosilen behaketan eta azterketan oinarritzen du bere ikerketa. Organismo organikoen arrastoak, esaterako, landareen eta animalienak, sarritan harkaitzei itsatsita gorde ohi dira, eta hauei esker duela milioika urte Lurreko bizilagunak eta haien ohiturak nolakoak ziren ulertzeko…

2025ko martxoaren 25a

Iurretako Herri Biblioteka

Bidebarrieta kalea, 4, Iurreta

Ingurumen erradioaktibitatea zaintzen

Ingurumenaren zaintza erradiologikoa funtsezko prozesua da ingurunean dagoen erradioaktibitatearekiko esposizioa kontrolatu eta minimizatzeko. Esposizio horren jatorria naturala edo instalazio nuklearren eta erradioaktiboen operazioetatik eratorritakoa izan daiteke. Herritarrentzako seguruak diren erradiazio-mailak mugen barruan mantenduko direla bermatzeko, airearen, uraren, lurzoruaren eta biotaren -flora eta fauna- analisiak eta neurketak egiten dira erradioaktibitate-iturritik hurbil…

2025ko apirilaren 9a

Bidebarrieta Kulturgunea

Bidebarrieta kalea, 4, Bilbo