Archivo de Etiquetas:: matematika

Ana Galarraga/Elhuyar Zientzia Naiara Arrizabalaga Uriarte matematikariak onartu du ez dela ohikoena matematikaren alde egitea unibertsitateko ikasketak aukeratzean. “Baina niri beti gustatu zaizkit zientziak, eta ohartu nintzen, zientzia guztien atzean, matematika zegoela. Horrek atentzioa eman zidan”, azaldu du. Argi omen zuen ez zuela nahi ordenagailu aurrean egunean zortzi orduz egotea ekarriko liokeen lan bat. Gainera, matematikariei karrerari buruz galdetuta, ez […]

Xabier Díaz Silvestre Bi urtero mikroprozesadore txipak bi aldiz txikitzeko gai izango garela agintzen duen legea behin baino gehiagotan hilzorian dagoela zabaldu den arren, ikertzaileek lege honen heriotza saihesteko bidea topatu dute. Oraingoan, badirudi muga teknologikoa baino fisikoa dela, eta gehienen ustez silizioan oinarritutako teknologia gainditu eta beste bide batzuk topa beharko ditugu gaixo hau osatzeko. 1965. urteko apirilaren 19an, […]

Amaia Portugal MITeko bi ikertzailek ekuazio bat sortu dute, teknologia batek datozen hilabete eta urteetan izango duen garapena neurtzeko. Patenteei eta batez ere haien kalitateari erreparatu diete horretarako, kantitateari baino gehiago.
Komunikazio optikoa eta haririk gabekoa, hiru dimentsiodun inprimagailuak eta erresonantzia magnetiko bidezko irudigintza dira, gaur egun, azkarren garatzen ari diren teknologiak. Hala adierazi dute Christopher Benson eta Christopher […]

Uxune Martinez Maria Gaetana Agnesi (1718-1799) matematikaria, hizkuntzalaria, teologoa eta filosofo italiarra Milanen jaio zen 1718ko maiatzaren 16an. Agnesiren izena geometria analitiko eta kalkulu-liburuetan agertzen da sarritan, beti “Agnesiren sorgina” izeneko kurbari esker eta baita ere, 1748an Instituzioni analítiche ad uso della gioventù italiana testu liburua argitaratzeagatik.
Kalkulu diferentziala eta integralei buruzko ideia berritzaileak jasotzen zituen lan aitzindariaren egilea izan […]

Javier Duoandikoetxea Minbiziaren loteria ankerra artikulua ekarri zigun Amaia Portugalek Zientzia Kaiera honetara urtarrilaren 7an. Bertan esaten zigun minbizien bi herenak zoriari lotuta daudela (“zorte txarra”) eta ez faktore genetikoei edo kanpoko eraginari. Cristian Tomasetti eta Bert Vogelstein ikertzaileek Science aldizkarian argitaratutako artikulu bat[1] zen informazioaren iturria.
Oso deigarria zen ikerketaren emaitza, Science aldizkari ospetsuan argitaratu zen eta […]

Ines Garmendia 1948an, Claude Shannon matematikari eta ingeniariak (1916-2001) hasiera eman zion informazioaren teoria izenaz ezagutzen dugun ezagutza-eremuari, “A Mathematical Theory of Communication” (“Komunikazioaren teoria matematikoa”) maisulana argitaratu zuenean. Ez dugu hanka sartuko esaten badugu gure mundua, neurri handi batean, Shannonen ekarpenei esker gauzatu dela egun ezagutzen dugun era honetara.
Wikipediaren arabera, neurri handi […]

Javier Duoandikoetxea Urtero legez, 2014ko amaierak zerrendak ekarri zizkigun: pertsonaia aipagarrienak, kirolari onenak, berri deigarrienak… Zientzia eta teknologiaren gertaera garrantzitsuenek ere izan zuten beren lekua eta hainbat aldizkari eta web gunetan aurkitu genituen. Nire lagun zirikatzaile batek ez zuen abagunea galdu: —Ez dut matematikarik ikusi zerrendan… —Ondo esan duzu —erantzun nion—. Ez duzu ikusi, ageri-agerian ez dago, baina egon badago, […]

Amaia Portugal Dokumentazioa eta matematika baliatuta, minbiziaren kausak nagusiki ausazkoak direla kalkulatu dute Cristian Tomasetti eta Bert Vogelstein ikertzaileek. Gaitza izateko arriskuaren herena baino ez dago lotuta genetika edo ingurune faktoreei.
Minbizi batek askotariko kausak izan ditzake, baina zenbaterainoko pisua dute faktore batzuek eta besteek? Zein neurritan egotzi diezaiokegu errua genetikari, eta zenbateraino osasungarriak ez diren ohiturei? AEBtako Johns Hopkins […]

Urte berri on guztioi! Gaur, 2015eko egutegia estreinatu dugu. 365 egunez osatuta dagoen urte honen lehen eguna da gaurkoa. Horren jabe gara guztiok. Guztiok? Europan eta munduko hainbat herrialdeetan bai, baina beste batzuetan gaur ez da ezer berezirik gertatzen. Ez da ezeren lehena, beste egun bat baizik. Izan ere, ez dute erabiltzen gure egutegia denbora neurtzeko.
Ilargiari begira neurtzen hasi […]

Uxune Martinez Haren aitonaren bertso batetik abiatuta, Magdalena Mouján Otaño matematikari argentinarrak “Gu ta gutarrak” zientzia-fikziozko ipuina idatzi zuen. Hau da, egun, etxean “beltxa” ezizena jarri zioten matematikari distiratsuaren lanik ezagunena. Matematikan doktorea zen emakume honek letrak, zenbakiak eta euskal kultura zituen gogokoak.
Magdalena Mouján Otaño Buenos Aireseko Pehuajó herrialdean jaio zen 1926. urtean. Pedro Mari Otaño bertsolariaren biloba zen. […]