Zientzialari 36 – Arturo Apraiz from Kultura Zientifikoko Katedra on Vimeo. Nola sortzen dira lurrikarak? Badago gure inguruan lurrikara indartsu bat gertatzeko arriskurik? Zeintzuk dira mugimendu hauek aurreikusteko egiten ari diren ahaleginak? Galdera hauen erantzunaren bila Arturo Apraiz UPV/EHUko Geodinamikako […]
Zelulaz (eta II)
César Tomé López Teoria zelularrarentzat, zelula zen organismoen oinarrizko unitate estruktural eta funtzionala. Zentzu horretan zelula “primitiboa” izan arren, zelula ez zen inolaz ere entitate sinplea. Histologoek hasieratik onartu zuten bereiz daitezkeen atalez osatuta zegoela, eta funtzionaltasunaren aldetik atal horietan […]
Bizitzaren zuhaitza, sustraietatik adarretara
Amaia Portugal AEBtako ikertzaile talde batek munduan ezagutzen diren 2,3 milioi espezieak elkarlotu ditu mapa erraldoi batean. Lurraren eboluzio biologikoaren historian 3.500 milioi urte atzera egiteko aukera ematen du eskema honek. Sarean jarri dute, edonork erabiltzeko eskuragarri. Ba al dakizu […]
John Nash: Nobel lehen, Abel orain
Javier Duoandikoetxea Zinemak egin zuen ospetsu John Forbes Nash matematikaria. 2001eko film onenaren Oscar saria irabazi zuen A Beautiful Mind filmak erakutsi zigun Nashen bizitza, hiru urte lehenago Pulitzer sariko finalista izan zen izenburu bereko liburuan oinarrituta[1]. Munduan den onenetakoa […]
Arnas ariketak onuragarriak dira, birikietako ebakuntzaren ondoren
Birikietako erresekzioa (organo zati bat edo osoa erauztea) ebakuntza mingarrienetako bat da. Honako ebakuntza kirurgikoetan, birikari airea ateratzen zaio, eta berriz sartzen, ebakuntza amaitu ondoren. Baina, organoak ez du arnas ahalmen osoa berreskuratzen eta horrez gain, interbentziorik izan ez duen […]
Asteon zientzia begi-bistan #72
Uxue Razkin Honatx aste honetan zehar Interneten jorratu diren zientzia-gaien laburpena. Begirada bat emango diogu? Literatura eta teknologia Jaron Lanierren ¿Quién controla el futuro? liburua gerturatu digu Arantxa Arzamendik Zientzia Kaieran. Oro har, teknologia digitalak etorkizunean arlo ekonomiko eta sozialean […]
Ezjakintasunaren kartografia #80
Mapping Ignorance blogean hainbat artikulu interesgarri argitaratu dira. Hona hemen asteon plazaratu diren artikuluen laburpena. Descartesen filosofia sasoi hartan nagusi zen aristotelismoaren kontrako erasoa izan zen. Jesús Zamora Bonillak azaltzen digu: Skepticism, a short uncertain history (5): Descartes’ evil daemon […]
Rita Levi-Montalcini (1909-2012): sasi guztien gainetik
Uxue Razkin “ Ez etsi zailtasunen aurrean, onena hortik sortzen da eta” esaldiari men egin zion Rita Levi-Montalcinik bere bizitza guztian zehar. Bereziki bere aitak ikasteko debekua ezarri zioenean. Baina horrek ez zuen geldiarazi, eta kementsu, aurrera jarraitu zuen bere […]
Zientziak txiripaz aldatzen du mundua noizbehinka
Maria José Moreno Gizakiak egindako aurkikuntza guztiak ez dira beti ahaleginaren eta arretaren ondorio izan. Ezta gutxiagorik ere. Zenbaitetan zortea izan da eragilea, ez zientzia-metodoa. Penizilina, tefloia edo dinamika dira horren adibide onak, eta badira ehunka aurkikuntza gehiago, eguneroko bizitza […]
Kultura ere ez da gizakien bereizgarri
Amaia Portugal Galapagoen bueltan bizi diren bi kaxalote multzo aztertuta, ikertzaile batzuek antzeman dute talde bakoitzak bere dialektoa darabilela elkarren artean komunikatzeko. Transmisio kulturalaren moduko prozesu bati esker garatu dituzte soinu aldaera horiek; gizakien antzera, beraz. Zer da kultura? Gizakiak […]