Zientzia Kaiera — Kultura Zientifikoko Katedra

Javier Duoandikoetxea Euskal Herriko Unibertsitateak Maria Jesus Esteban eta Carlos Kenig matematikariak honoris causa doktore izendatuko ditu martxoaren 4an. Maria Jesusen kasua berezia da orain arte UPV/EHUk izendatu dituen honoris causa doktoreen artean, unibertsitate honetan bertan hasi baitzuen zientziaren gailurrerako […]

Lurruntzen direnean, likidoek beroa hartzen dute ingurutik. Horregatik, gainazal batean dagoen ura lurruntzen bada, hoztu egiten da gainazal hori. Beraz, ez da batere harritzekoa lurrunketa izatea ugaztunek duten beroa galtzeko biderik eraginkorrenetako bat, eta bide bakarra ingurumen-tenperatura gorputzarena baino altuagoa […]

Amaia Portugal Olatu erraldoiak ezerezetik sortzen dira, eta oso arriskutsuak dira ozeano zabalean dabiltzan itsasontzi eta plataformentzat. Fenomenoa gertatu baino bizpahiru minutu lehenago, hura aurresateko ahalmena duen algoritmoa sortu dute Massachusetts Institute of Technology unibertsitateko bi ikertzailek. Bat-batean eta itsas […]

Xabier Díaz Silvestre 7alde-ren 3. Bileran Pablo Garaizarrek dinamika interesgarri bat proposatu zigun. Garai hartan komunikabideetan Finlandiaren eskuzko idazketaren erakusteari uztearen asmoa zabaldu zen (Zientzia Kaieran ere), eta eztabaida sutsua piztu zen kontuaren inguruan. Pablok proposatutako dinamikan ohiko informazio-bilketa eta […]

Ez da lehenengo aldia aurten Marte egunkarietan azaltzen zaiguna. Hilabete batzuk lehenago, Martxoaren 24an, planeta gorriaren esplorazioan beste pausu bat eman zen, maratoi baten luzerako pausu bat alegia. Lehenengo aldiz astroibilgailu batek, Opportunity deiturikoak, lasterketa hau osatzen duten 42.195 kilometroak […]

Faktore askok eragiten dute hortzetako inplanteek ahoan duten portaeran eta sor ditzaketen arazoetan, hala nola inplanteen osagaien materialek, diametroak, luzerak edo inplantea hezurrera lotzeko moduak. UPV/EHUko Ingeniaritza Mekanikoa Saileko Ugutz Garitaonaindia ingeniariak horiek guztiak aztertu ditu simulazio numerikoaren bidez, eta […]

Uxue Razkin Asteon zientzia begi-bistan astean zehar sarean zientzia euskaraz jorratu duten artikuluen bilduma da. Zientzia Kaiera blogaren igandeetako gehigarria. Biologia eta fisiologia Metabolismoaren kontzeptua eta bere historia gerturatu dizkigu artikulu honen bitartez César Tomé Lópezek. Hasieran, mediku hipokratikoek “egosketa” […]

Mapping Ignorance blogean hainbat artikulu interesgarri argitaratu dira. Hona hemen asteon plazaratu diren artikuluen laburpena. Nobleen odol urdina delako hori, hitz egiteko modu soil bat besterik ez da. Baina, egon badaude odol urdina duten animaliak. Urdin, urdina gainera. Jaime de […]

Zientzialari 45 – Ibon Galarraga: “COP21ean klima aldaketaren aurka hartutako akordioa oso garrantzitsua da” from Kultura Zientifikoko Katedra on Vimeo. 2015eko abenduan COP21 izeneko gailurra antolatu zen Parisen klima-aldaketaren kontrako neurriak hartzeko. Zertan datza han lortutako akordioa? Eraginkorra izango al […]

César Tomé López Metabolismoa da organismo bizietan etengabe gertatzen diren aldaketa kimikoen multzoa, zeinari esker elikagaietatik energia eta molekula sinpleak lortzen diren, eta horietatik molekula konplexuak sintetizatzen. Mediku hipokratikoek “egosketa” esaten zioten elikagaiak gorputzaren humore bihurtzeari, sukaldaritzarekin analogia eginez. Analogia […]

Hurrengo ekitaldiak

Ekimen kolektiboen eragina osasunean

Prozesu kolektiboak gizarteen eta pertsonen bizitzaren erdigunean aurkitzen dira, eta funtsezko funtzioa betetzen dute gizarte-kohesioan, ahalduntzean eta ongizatean. Gizarte-taldeen biziraupena zein norbanakoaren bizi-kalitatea bermatzeko beharrezkoak diren fenomenoak dira. Isolamenduaren, bakardadearen eta indibidualismoaren gorakadak markatutako testuinguru batean, batez ere mendebaldeko gizarteetan, ekimen kolektiboen bidezko emozioen partekatze sozialaren garrantzia nabarmendu dute hainbat…

2026ko urtarrilaren 9a

Bizenta Mogel Biblioteka

Komentukalea, 8., Durango

Kuantikaren misterioa ulertzeko gakoak

Fisika kuantikoak materiaren eta energiaren portaera aztertzen du partikula atomikoetan eta azpiatomikoetan. Begi hutsez ikusezinak izan arren, gure errealitatearen euskarri dira. Mundu mikroskopiko horretan agintzen duten legeek ez dute fisika klasikoan bezala funtzionatzen, ez diote eguneroko logikari erantzuten eta matematikaren bidez bakarrik deskriba daitezke. Paradoxikoa izan daitekeen arren, probabilitatez eta…

2026ko urtarrilaren 21a

Bidebarrietako Liburutegia

Bidebarrieta kalea, 4., Bilbo