Dibulgazioa
Kategorien artxiboa 3071 artikulu
Duela lau urte, martxoaren 11n, historiako bigarren istripu nuklearrik garrantzitsuena gertatu zen Japonian, Fukushimako istripua. Richter eskalan bederatzi graduko lurrikara baten eraginez, 15 metroko altuerako tsunamia sortu zen eta honek Japoniako 14 erreaktore nuklear kaltetu zituen. Horien artean, Fukushima-Daiichi zentraleko […]
Lebitazioaren atzetik
Aitor Bergara Lebitazioa da harridura sortzen duen fenomenoa. Magoak ikusi izan ditugu hainbat ikuskizunetan publikoko norbait “ustez” lebitatzen jartzen. Ez dizuegu esango nola egiten duten, dakizuenez, horrelako trikimailuen sekretuak ez baitira argitzen. Aldiz, gaur kontatuko dizuegu fisika alorrean lebitazioa zeri […]
Asteon zientzia begi-bistan #49
Asteon Interneten jorratu diren zientzia-gaien laburpena. Begirada bat emango diogu? Gari abeslariaren letra batek dio, “zaharra zara Bilbo”. Bizkaiko hiriburuak urteak baditu gure espezieak ere uste baino urte gehiago ditu. Etiopian aurkitutako hominido baten hezurdurak ikertu ostean, 500.000 urte atzeratu […]
Ezjakintasunaren kartografia #55
Mapping Ignorance blogean hainbat artikulu interesgarri argitaratu dira. Hona hemen asteon plazaratu diren artikuluen laburpena. Baliteke Artizarra Eguzki-Sistemako planetarik motelena edo txepelena izatea. Horrela dirudi begi-bistan erakusten duenari so eginez baina beste neurri batzuetara begiratuz gero, harago jotzen badugu, adibidez […]
Maialen Garmendia: “Banuen esparrua zabaltzeko gogoa”
Ana Galarraga/Elhuyar Zientzia Maialen Garmendia klima-aldaketari buruzko BC3 zentroko ikertzaileetako bat da. Bere lana oso gustukoa izateaz gain, aitortu du, BC3n hastera bultzatu zuen beste arrazoi nagusia Euskal Herrira itzultzea izan zela. Izan ere, tesia AZTI-Tecnalian egin ondoren, Pasaian, Bartzelonako […]
Julio Zesar edo MZOMR CHXDV. Zein da seguruagoa?
Xabier Díaz Silvestre Film askotan Bigarren Mundu Gerran Alemaniak komunikazioak zifratzeko erabilitako “Enigma” makinak agertzen dira. Enbaxadek, urpeko ontziek, espioiek… irrati uhinak erabiltzen zituzten komunikatzeko, eta gure inguruan barreiatzen direnez, zifratuta bidaltzen ziren sekretua bermatzeko asmoz. Ondorioz, estatuek deszifratzera dedikatzen […]
Klimaren gorabeherak Asian, Izurri Beltza Europan
Amaia Portugal Izurri agerraldien eta klimaren gorabeheren arteko lotura aztertu dute Osloko Unibertsitateko zenbait ikertzailek. Ondorioztatu dutenez, arratoi beltzak ez ziren pandemiaren gordailu izan Europan. Horren ordez, Asiatik kontinente zaharrera behin eta berriz iristen zen gaitza, itsasontzien bidez. Izurri Beltza […]
Genetikaren ibilbidea (IV): Informazioa helize batean
Koldo Garcia Aurrekoan ikertzaileak kromosomekin lanean utzi genituen eta mugarri baten ateetan geundela esan genuen. Kromosomak herentzia unitatea zirela jakina zen baina zein molekulatan garraiatzen zen informazio genetikoa? Urte askotan proteinetan garraiatzen zela uste zen, baina benetan horrela ote zen? […]
Tomateak, lurreko kutsatzaile metalikoetatik salbu
Euskal Autonomia Erkidegoan landareak dira hirugarren elikagai kontsumituenak, frutaren eta esnekien atzetik. Landareen artean, berriz, tomatea da gehien kontsumitzen dena. Egunean herritar bakoitzak 60 bat gramo tomate kontsumitzen ditu batez besteko. Aipatutako kontsumoa kontuan izanik, giza osasunerako kaltegarria izan daiteke […]
Asteon zientzia begi-bistan #48
Asteon Interneten jorratu diren zientzia-gaien laburpena. Begirada bat emango diogu? Tik, tak, tik, tak… denboraren orratzek ez dute geldiunerik. Atzera begiratuz gero, neandertalekin egingo dugu topo. Joseba Rios arkeologoa Bizkaiko neandertalen urratsen atzetik ibili da eta Ianire Renobales kazetariak honen […]