Josu Lopez-Gazpio James Randi urriaren 20an zendu zen, 92 urte zituela. Urte horietako gehienak gezurtien eta hitzontzien aurka egon zen lanean eta hainbat eta hainbat iruzurgile utzi zituen agerian. Pentsamendu kritikoaren babesle sutsua eta gezurrak esaten aberastu nahi zirenen etsai […]
Nylonaren historia
Joan den mendeko 40ko hamarkadan, zenbait material sartu ziren, hala nola rayona, poliesterra eta nylona, pneumatikoaren konposizioan. Bitxia, ezta? Pneumatikoak ez ziren izan material horiek barneratu zituzten bakarrak. Adibidez, nylona hortzetako eskuiletan, galtzerdietan, jausgailuetan, torlojuetan edo gitarra-soketan egoten da. Nylona […]
Asteon zientzia begi-bistan #325
Uxue Razkin Osasuna COVID-19aren kontrako txertoa lortzeko prozesua lasterketa moduko bat izaten ari da. Txertoa lortu nahi duten enpresak euren txertoen eraginkortasun portzentajea aipatzen ari dira eta hori albiste bilakatzen ari gara. Baina kontu honek erantzun gutxi eta galdera asko […]
Ezjakintasunaren kartografia #328
Hedabideek batengan baino gehiago besteengan dutela eragina uste du jendeak, zoragarriak eta apartak garelako gu. Berri faltsuekin manipulatzeko baliatzen da hori eta benetakoak ez sinesteko. Dokumentaturik dago mekanismoa: Fake news: the third-person effect, Martha Villabona. Lege fisikoen bateratzean itxaropen estetikoaren […]
Elizabeth Garrett Anderson (1836-1917): Medikuntzaren erreinuko giltzak jaso zituen emakume
Uxue Razkin Zeharkaezinak diruditen ateetatik igarotzeko gai zen Elizabeth Garrett Anderson. Bai, dohain berezia zuen, orotariko giltza moduko bat izango balitz bezala. Esan dezagun horiek irekitzeko ahalmena bazuela baina egiari zor, ez zuen erraz izan. Haren garaiko bidegabekeria handienetako bati […]
Haitzuloen irisgarritasuna neurtzeko metodoa garatu dute
Juanma Gallego Bizkaiko Atxurra haitzuloa eskaneatuz, eta 21 lagunekin egindako esperimentu baten laguntzaz, ikertzaile talde batek haitzuloetako irisgarritasuna neurtzen duen sistema aurkeztu du. Aditu bakoitzak bere irizpide propioa jarraitu beharrean, alderaketak egiteko moduko metodo objektiboa lortzea izan dute helburu. Gizakiaren […]
Gailu elektronikoen bizi luzea
Izaro Basurko Pérez de Arenaza Gero eta gailu elektroniko gehiago ditugu gure artean, sakelakorik gabe jada jende asko ezin da atera etxetik, ordenagailurik gabe lan egitea askorentzat pentsaezina zaigu eta etxeetan zein kaleetan gero eta elektronika gehiago ikusten dugu. Gainera […]
Oilar, oilo eta oilaskoen jatorriaz
Juan Ignacio Perez Iglesias Charles Darwinek pentsatzen zuen gaur egungo oilarrak Asiako hego-ekialdeko oihanetako espezie tropikal baten ondorengoak zirela, Gallus gallus oilar gorri basatiarenak. Antza handia daukate eta hibridatu ere egiten dira. Espezie horrek bost azpiespezie basati dauzka, Indonesiako oihanetatik […]
Kristalak apurtzen zituen apaizaren historia
Egitura kristalinoaren aurkikuntza urrats erraldoia izan zen egitura ñimiñoen aurkikuntzan. René Just Haüy izan zen kristalografiaren gurasoetako bat eta kristalak oinarrizko egitura geometrikoetan hautsi daitezkeela antzeman zuen lehena. Argitu behar dugu, horri buruzko iruzkinen bat jaso dugulako, mineralogistek hausteko bi […]
Asteon zientzia begi-bistan #324
Uxue Razkin Osasuna SARS-CoV-2aren transmisioaren inguruko Berriako artikulu honetan zenbait ikertzaile eta aditu aerosolen inguruan mintzatu dira. IDEA-CSICeko ikertzaile Xavier Querolek dio, adibidez, “ebidentzia” asko daudela eta horren inguruko eztabaida bakarra dela aerosolen bidezko transmisioaren garrantzia, hots, “zer ehuneko hartzen […]